Jip en Janneke

Jawel, lieve mensen, ik ga het grote boek van Jip en Janneke recenseren, geloof het of niet. Het is misschien een beetje gek om zo’n klassieker hier even de revue te laten passeren, maar er zijn toch een aantal zaken die me zijn opgevallen aan het boek. Zaken die ik me niet meer herinnerde van vroeger. Die dingen wil ik toch even op een rijtje zetten hier.

Dit blogbericht bevat affiliate links. Dat wil zeggen dat ik daarvoor een miniscuul bedrag krijg als jij via een link iets koopt. Op die manier kan ik na een aantal maanden weer een nieuw boek kopen om te recenseren. Yuy!

Vorig jaar ergens kocht ik het grote boek vol met Jip en Janneke verhaaltjes. Het plan was om iedere avond een verhaaltje voor te lezen aan de buikbewoner zodat hij al gewend raakte aan onze stem. We zijn nooit echt ver geraakt met dat plan. Volgens mij stak de bladwijzer bij het vijfde verhaaltje toen we het boek begin dit jaar ergens er terug bij namen. Dat boek werd deel van de avondroutine van Het Meneertje. Iedere avond voor het slapengaan, lazen we hem een verhaaltje voor. Hij lag in de cosleeper, wij in het grote bed.

Al snel leerde hij de cover herkennen en iedere avond duidden we Jip aan en daarna ook Janneke en Siepie en Takkie natuurlijk, want die twee mogen niet ontbreken. Van zodra hij de prachtige illustraties van Fiep Westendorp op de cover zag, werd hij meteen dolenthousiast en luisterde hij opgewonden naar het verhaaltje. En goed, waarschijnlijk verstond hij nog niet veel van het verhaaltje, maar hem er zo van zien genieten, zorgde er voor dat we het bleven doen. Voor ons was het een fijne opfrissing om die verhaaltjes uit onze eigen jeugd over die twee buurkindjes nog eens opnieuw te lezen.

Maar je merkt hier en daar toch dat de verhalen wat gedateerd raken. Er zijn verwijzingen naar beroepen die gewoon niet meer bestaan of nauwelijks nog voorkomen. Of voorwerpen die we vandaag niet meer gebruiken zoals schrijfmachines. Daarnaast zitten er heel wat stereotypen in die niet meer kloppen. We maakten ons er meestal niet te druk in, maar hier en daar hebben we toch spontaan het verhaal wat aangepast om het allemaal wat moderner te maken. Nadat we weer zo’n verhaaltje hadden gelezen dat best wel wat gedateerd aanvoelde, deed ik even een snelle zoekopdracht om te zien of niemand ooit heeft gedacht om Jip en Janneke een update te geven en de verhaaltjes wat te moderniseren. Blijkbaar was daar een aantal jaren geleden sprake van, maar ik kan nergens vinden of de uitgeverij daadwerkelijk iets heeft gedaan met die plannen.

We probeerden ook de verhaaltjes te vervlaamsen. Jip en Janneke zijn twee Hollandse kindjes die veel kattenkwaad uitsteken, dat is zeker wel waar, maar al die “nou’s” en andere uber-Hollandse uitdrukkingen moeten echt niet. Zoonlief moet echt geen Hollands beginnen spreken over een paar jaar. Nope. De “nou’s” werden regelmatig vervangen door “allez” of “ma enfin!” en andere stopwoordjes die iets gangbaarder zijn ten huize Verbeelding. Toen ik het hierover had tijdens de laatste Meststoffen Meetup, haalde iemand aan dat zij regelmatig ook eens van genderbenden deden met Jip en Janneke. Dan werden de vrouwelijke personages plots mannelijk en de mannelijke personages plots vrouwelijk om zo die stereotiepe rolverdeling te doorbreken. Vader werd moeder. Jip werd Janneke. En om gekeerd. Daarmee gingen we een aantal keer aan de slag, maar om het zo uit de losse pols te doen terwijl je een verhaaltje aan het voorlezen bent, is toch niet zo evident.

Soit. Het eerste Jip en Janneke verhaaltje werd gepubliceerd in 1952. Toen waren mijn beide ouders zelfs nog niet geboren. Het is een ander tijdperk met een andere rolverdeling, andere gewoontes en zoveel zaken die verloren zijn gegaan door de jaren heen. Langs de ene kant is het leuk om deze verhaaltjes als een soort van teletijdmachine te zien, langs de andere kant moet je je er zeker ook bewust van zijn als je het voorleest aan een jong kind. En die paar dingen die ik hier aanhaal zorgden er niet voor dat we minder hebben genoten van dit boek. Bijlange niet. Het zijn dingen waar we ons bewust van waren en waar we rekening mee hielden tijdens het voorlezen, maar die verhaaltjes blijven natuurlijk helemaal geweldig en kinderen, spelen en kattenkwaad, dat is gelukkig van alle tijden. 😀

We zijn hier volop fan van die twee schelmen en al hun kattenkwaad. Het is zelfs zover gekomen dat we vandaag in de Hema waren en Het Meneertje meteen begon te wijzen naar een illustratie van Jip en Janneke. Ze zijn een deeltje van dit huishouden geworden en dat boek, dat wordt hier ongetwijfeld de komende jaren nog verschillende keren gelezen met de nodige toevoegingen en aanpassingen hier en daar.

Het grote Jip en Janneke boek kan je ongetwijfeld in de betere boekhandel vinden. Daarnaast is het online verkrijgbaar via onder andere Bol. Daar kost de hardcover versie van het boek €25,95. Eigenlijk een heel fijne prijs voor zo’n tof boek vol prachtige illustraties.

4 thoughts on “Jip en Janneke

  1. Persoonlijk vind ik het een heel erg leuk boek, heb er ook goede herinneringen aan.
    Ik vind eigenlijk dat de verhalen niet veranderd moeten worden, je moet ze in het tijdsbeeld zien en dat kan je ook uitleggen aan jouw en andere kinderen.
    Daarnaast vind ik het ook een belediging naar Annie toe om haar verhaaltjes te veranderen, want zij heeft het in de tijd dat zij de verhaaltjes schreef zo bedoeld en niet anders.
    Toen zij de verhaaltjes schreef, werd er zo gedacht en bestond er bijvoorbeeld nog geen smartphone en computer.
    Ik weet zeker dat als Annie nog geleefd had, zij Jip en Janneke moderner had gemaakt.
    Wil je kinderverhalen van deze tijd, dan zijn er genoeg kinderboeken die wel modern zijn, en misschien ook wel Vlaamstalig.
    Maar dat is mijn persoonlijke mening.

  2. Deze klassieker stond op onze geboortelijst omdat ik er zelf ook goede herinneringen aan had. Maar het viel me ook al op dat het toch niet meer van deze tijd is. De genderstereotypen storen me het meest, maar daar hadden ze in die tijd natuurlijk nog niet van gehoord. En in de helft van de verhaaltjes krijgen Jip en Janneke ruzie, dat was me precies ook ontgaan 😀 Ik let er toch ook mee op want mijn 3-jarige begon zich er al aan te spiegelen. Dan wou ze op jaar eentje naar de “kruidenier” ofzo 😀

  3. De tekeningen zijn wel een keer vernieuwd, wel in dezelfde stijl maar toch net anders. Onze oudste “lazen”we ook voor uit Jen J, alleen vertaalden we tijdens het “lezen “het simultaan in het Fries. Dan kun je meteen vanalles moderniseren/ parafraseren enz. Maar het viel niet mee, en later zijn we toch maar gewoon gaan voorlezen. Er zijn zoveel leuke verhaaltjes boeken . Toch een tip: kies alleen maar iets wat jezelf ook leuk vind. Bij ons was er een favoriet boekje uit de “gouden” boekjes serie, over brandweermannetjes. Elke dag opnieuw en dat blijft te doen als je het boek zelf ook leuk vind.

  4. Ik heb zelf nog steeds fijne herinneringen aan dat boek. We zijn thuis met drie kinderen en elk van ons heeft dat boek meegekregen toen we het huis verlieten. Vermits ik de eerste was heb ik het originele boek waaruit mijn ouders ons voorlazen. Mijn broers zijn ondertussen allebei papa en wanneer de jongste voorleest aan zijn dochter geeft hij blijkbaar commentaar op de gedateerde stereotypes. Bijvoorbeeld bij Nijntje waar de papa uit werken gaat terwijl de mama thuis blijft en hij dan zegt dat dat evengoed omgekeerd kan. 🙂

Comments are closed.